Czy wiesz, że kiedy naprawiasz cieknący kran bazując na filmiku z YouTube pod hasłem „jak naprawić cieknący kran” to jest to właśnie nauka wg koncepcji „just-in-time”? Obecnie koncepcja ta stosowana jest nie tylko przy pracach domowych, ale również w firmach jako skuteczna metoda szkolenia pracowników. Na czym polega koncepcja uczenia się „just-in-time“, jakie korzyści może wnieść do strategii Learning & Development oraz w jaki sposób można ją z powodzeniem zintegrować z Twoim systemem szkoleniowym?
„Just-in-time” to model edukacji, dzięki któremu szkolisz pracowników tylko wtedy, gdy tego właśnie potrzebujesz

Czym jest „just-in-time” learning?
Koncepcja „just-in-time” została opracowana przez japońską firmę Toyota w latach 70. poprzedniego stulecia. Jednak wtedy filozofia ta nie była jeszcze aplikowana w procesie szkolenia pracowników, ale wyłącznie w procesach produkcyjnych. Toyota starała się wyeliminować zbędną nadprodukcję. Wymyślono unikalny proces produkcyjny, który oparty jest na potrzebie tu i teraz. Dzisiaj koncepcja ta jest znana bardziej pod pojęciem „lean manufacturing” i charakteryzuje się tym, że wszystkie półprodukty i komponenty produkowane są w wymaganych ilościach dopiero w momencie, gdy klient zażąda produktu końcowego. Dzięki temu zmniejsza się nadprodukcja oraz odpady, nie produkuje się na zapas oraz bez potrzeby.
Początkowo model „just-in-time” wykorzystywany był tylko w procesie planowania produkcji, dopiero później przejęli go trenerzy w firmach i zaczęli szkolić pracowników wedle tego modelu. „Just-in-time” to rodzaj szkoleń online, które moglibyśmy przetłumaczyć jako „nauka na żądanie”. Jak sama nazwa wskazuje, takie podejście daje pracownikom dostęp do właściwych informacji i wiedzy wtedy, gdy jest mu potrzebna.
Zbyt dużo teorii? Wolisz przykłady wykorzystania koncepcji „just-in-time” w praktyce? Być może Twoja firma, tak samo jak wiele innych firm, nieświadomie wykorzystuje już tę metodę. Może to być np. baza danych z opisem technicznym produktu, z której korzysta sprzedawca w sklepie w chwili, kiedy jego klient jest tym produktem zainteresowany. Albo zestaw filmów szkoleniowych online, w których pracownicy mogą znaleźć wskazówki dot. rozwiązania problemu, z którym się właśnie borykają.
Jakie korzyści daje wykorzystanie koncepcji „just-in-time” do szkoleń w Twojej firmie
Dlaczego „just-in-time” learning powinien Cię w ogóle interesować? I dlaczego warto tę metodę włączyć do strategii L&D w Twojej firmie? Istnieje kilka ważnych powodów:
- Nie przytłaczasz pracowników nadmiarem informacji. W ramach szkoleń „just-in-time” pracownicy nie obciążają swojej pamięci i swojej wydajności zbędnymi informacjami. Zamiast tego szukają tylko tych informacji, których w danej chwili naprawdę potrzebują i są dla nich przydatne. Czy każdy użytkownik wewnętrznego systemu informatycznego musi odbyć wszystkie te szkolenia wdrożeniowe? Czy nie lepiej by było udostępnić im krótki przewodnik i pozwolić wyszukać rozwiązania problemu w chwili, kiedy naprawdę będą tego potrzebować?
- Szybki dostęp do informacji. „Just-in-time” to specyficzna forma szkolenia online. Jeśli zapewnisz pracownikom narzędzia, dzięki którym będą mieli natychmiastowy dostęp do szkoleń, sami będą mogli dotrzeć do interesującej ich informacji czy wiedzy.
- Oszczędzasz czas pracowników i trenerów. Klasyczne szkolenia mają na celu przygotować pracowników na różne potencjalne sytuacje. Dlatego zakres tematyczny takich szkoleń musi być obszerny, tym samym szkolenia te zajmują sporo czasu. W myśl koncepcji „just-in-time” szkolenia skupiają się na konkretnych sytuacjach. Dzięki temu szkolenie jest bardziej efektywne czasowo (zwłaszcza dla pracowników).
- Eliminujesz błędy i ujednolicasz procedury. Tradycyjne szkolenie w formie teoretycznego przygotowania stwarza przestrzeń do ew. błędów. Zaś metoda „just-in-time” daje pracownikom aktualne i dokładne informacje, tym samym maleje ryzyko popełnienia błędu.
- Bardziej zadowoleni i zaangażowani pracownicy. Nikt nie chce się uczyć procedur, których później nie wykorzysta. Jeśli do codziennej pracy pracowników z sukcesem włączysz metodę „just-in-time” ich szkolenia będą bardziej efektywne. Pracownicy zaś będą chętniej angażować się we własny rozwój. Wyszukane informacje od razu wykorzystają w praktyce, dzięki czemu utrwalą sobie nowe umiejętności i nabytą wiedzę.
Jak wdrożyć zasady uczenia się „just-in-time” w swojej firmie, aby miały realny pozytywny wpływ
W zależności od struktury i sposobu działania Twojej firmy koncepcja „just-in-time“ może być odpowiednim dopełnieniem Twojej strategii Learning & Development. Jak zatem można filozofię „just-in-time“ efektywnie wdrożyć do szkoleń pracowników?
- Dowiedz się, dla których pracowników i na jakich stanowiskach koncepcja szkoleń „just-in-time“ może być przydatna. Którzy pracownicy najczęściej znajdują się sytuacjach, w których aktualne i konkretne informacje bardzo by im się przydały. Rozmawiaj z nimi, sprawdź jak pracują i zdecyduj, dla których stanowisk koncepcja „just-in-time” może być najbardziej użyteczna. Na przykład pracownicy administracyjni mogą mieć dostęp do instrukcji opisujących poszczególne funkcje oprogramowania biurowego. Z kolei menedżerowie mogliby skorzystać na szkoleniu, jak skutecznie udzielać informacji zwrotnej podwładnym.
- Ustal, jaką formę będzie miał „just-in-time” learning. W jaki sposób zapewnić pracownikom dostęp do informacji? Czy faktycznie będą one dostępne od razu? Jak będą informacje skategoryzowane oraz jak zapewnić, aby pracownicy mogli szybko znaleźć to, czego potrzebują?
- Zbuduj swoją bazę wiedzy. Innymi słowy dostarczaj treści, z których pracownicy będą czerpać. Ta baza wiedzy może być predefiniowana i stworzona przez kogoś innego, jak np. folder zewnętrzny z kursami wideo online. Drugą opcją, która wymaga więcej czasu i pieniędzy, jest stworzenie wewnętrznej bazy danych (wewnętrzne instrukcje lub opisy produktów) lub wprowadzenie systemu „znajomi pod telefonem”. Są to na przykład eksperci w firmie, którzy będą do dyspozycji pracowników w przypadku konkretnych pytań.
- Na bieżąco oceniaj wyniki. Po wdrożeniu koncepcji „just-in-time” learningu monitorujesz sytuację oraz oceniasz sukces. W idealnej sytuacji należałoby mieć informacje o tym, jak często pracownicy wyszukują informacje oraz z jakim powodzeniem. Upewnij się, czy wszyscy rzeczywiście posiadają dostęp do tego, czego potrzebują oraz czy platforma, za pośrednictwem której wdrożyłeś zasady „just-in-time” odpowiada im z praktycznego punktu widzenia.