Upskilling, reskilling a crossskilling, formy szkoleń i rozwoju pracownika

Upskilling

„Upskilling“ tłumaczony jest najczęściej jako „podnoszenie kompetencji”. Ogólnie mówiąc obowiązuje zasada, że ilekroć pracownik rozwija posiadane już kwalifikacje lub uczy się nowych umiejętności w celu poprawy swojej konkurencyjność i wiedzy eksperckiej, wtedy ma miejsce właśnie upskilling.

Przykładem takiego upskillingu może być następująca sytuacja: przedstawiciel handlowy szlifuje swój język angielski, aby móc się lepiej komunikować z zagranicznymi klientami. Inny przykład to np. deweloper, który uczy się bardziej zaawansowanych funkcji języka programowania bądź menedżer projektu przygotowujący się do egzaminu certyfikującego zarządzanie projektami. 

Pomimo iż głównym celem upskillingu jest rozwój kompetencji zawodowych, kluczową rolę odgrywa on również w podnoszeniu satysfakcji pracowników oraz budowaniu poczucia silnej lojalności wobec firmy.  

W ten sposób odbiera upskilling również Helena Římovská, Training & People Care Representative w spółce Ness Czech. „Kształcenie pracowników to dla nas zarówno podstawowe narzędzie rozwoju zawodowego, jak i wspieranie ich motywacji do dalszej pracy w firmie, zwiększa też naszą atrakcyjność dla przyszłych kandydatów do pracy” – podaje Římovská. Upskilling w Ness Czech realizowany jest poprzez połączenie szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych. 

W przypadku szkoleń zewnętrznych firma korzysta głównie z certyfikowanych szkoleń branżowych a szkolenia wewnętrzne zaspokaja dzięki własnej platformie.

Swoją własną platformę szkoleniową ma również firma Mars. „Naszym współpracownikom (tak Mars nazywa swoich pracowników) oferujemy portal online o nazwie Mars University, gdzie znajdują się tysiące szkoleń i kursów e-learningowych” – mówi Zuzana Lošáková, dyrektorka ds. współpracy wewnętrznej na Europę Środkową. Dodaje również, że szkolenia online są uzupełniane stacjonarnymi formami kształcenia: „Współpracownikom umożliwiamy między innymi pracę w różnych krajach lub współpracę z różnymi mentorami.“

Jak widać na powyższych przykładach upskilling może mieć zarówno formę szkoleń wewnętrznych (wewnętrzne platformy szkoleniowe, mentoring itp.) jak i szkoleń zewnętrznych (kursy online, warsztaty, coaching indywidualny itp.), często dochodzi też do kombinacji obu form. 

Reskilling

Wymieniany wcześniej upskilling to proces, w którym umiejętności pracownika rozwijają się pionowo – pogłębia swoją wiedzę i podnosi kwalifikacje. W przypadku reskillingu mowa o rozwoju czy awansie poziomym. Pracownik bowiem uczy się zupełnie nowych umiejętności, takich które w przyszłości pozwolą mu pracować w zupełnie innej roli zawodowej. Zatem „reskilling“ możemy rozumieć jako przekwalifikowanie się.

Reskilling bywa forpocztą awansu poziomego pracownika, czyli sytuacji kiedy pracownik w ramach tej samej firmy zmienia dział oraz charakter wykonywanej pracy. Do takiej zmiany pracownik przygotowuje się uczestnicząc w kombinacji szkoleń wewnętrznych i zewnętrznych. 

Firmy często wspierają awansy poziome pracowników, zwłaszcza jeśli pracownicy chcą zmienić branżę bądź dział, w którym pracują. Łatwiej jest danej firmie przeszkolić własnego pracownika, aniżeli zatrudniać i wdrażać na wolne stanowisko nowego kandydata. 

Z tego samego powodu awansy poziome wspiera również firma Deloitte, jak mówi Kateřina Jančík Repatá, Learning & Development Manager. „Transfery pracowników pomiędzy działami nie są dla nas żadną nowością. Ogromną zaletą jest fakt, że Ci ludzie znają kulturę firmy, znają środowisko pracy oraz systemy na jakich pracujemy, nie potrzebny im też intensywny onboarding, jak w przypadku zupełnej świeżynki. Jednocześnie ci pracownicy wnoszą do nowego zespołu nową energię, nowe pomysły i sposoby pracy. Przekwalifikowanie pracownika z pewnością się opłaca.“

Niektórzy pracodawcy, jak np. SAP starają się wyjść na przeciw takim awansom poziomym oferując programy, w ramach których pracownik na własnej skórze może przetestować się w innej roli zawodowej. „W ramach reskillingu pracownicy korzystają z różnych metodyk, jak gabinet cieni, praca nprojektowa czy krótkie staże“– mówi Iva Horká z firmy SAP. „Wybrane kluczowe zespoły mają do dyspozycji też narzędzie SPEAK (Skills, Profile, Experience, Ability, Knowledge), z pomocą którego mogą przetestować swoje umiejętności oraz ustalić różne programy szkoleniowe. Wszystko zgodnie z kierunkiem, w którym chcą rozwijać swoją karierę.“

Firma Mars oferuje specjalny program o nazwie Mars Leadership Experience (MLE), w ramach którego młodzi ludzie mogą rozpocząć pracę w firmie i w ciągu trzech lat przetestować różne stanowiska w trzech działach. To wszystko na trzech różnych rynkach. 

Crossskilling

Pod nazwą „crossskilling“ skrywa się rozwój umiejętności, które pracownik może wykorzystać w różnych rolach zawodowych lub zespołach w ramach firmy. W ten sposób pracownik zyskuje kompetencje, które wykraczają poza granice jego aktualnego stanowiska pracy oraz poznaje pracę innych działów. Za przykład możemy podać handlowca, który szkoli się z zakresu księgowości po to, aby wiedzieć jak wystawić fakturę klientowi lub rekrutera uczącego się podstaw programowania po to, aby móc bardziej fachowo rozmawiać z kandydatami na programistów. 

Powodów, dla których warto wspierać u pracowników crossskilling (mówi się też crosstraining) jest kilka. Pracownicy zyskują inne spojrzenie, na różne zadania i problemy patrzą z szerszej perspektywy. Wynikiem tego jest większe zrozumienie pomiędzy pracownikami oraz pomiędzy różnymi działami, tym samym większe poczucie wspólnoty w ramach całej firmy. Crossskilling wspiera również współpracę pomiędzy zespołami oraz pomaga w udostępnianiu wiedzy, dzięki czemu zwiększa się zastępowalność – pracownicy są w stanie częściowo się zastąpić, jeśli istnieje taka potrzeba. 

Tak samo jak w przypadku upskillingu oraz reskillingu, również crossskilling może mieć wiele form oraz twarzy. 

„Czasami korzysta się z kształcenia online, czasami z klasycznego, czasami z mentoringu starszych kolegów” – podaje Kateřina Jančík Repatá z firmy Deloitte podkreślając, że konkretna forma i cel crossskillingu określany jest w oparciu o indywidualne potrzeby pracowników. „Mamy w zespole pracowników działu HR, którzy uczą się programowania w Pythonie lub pracowników z audytu, którzy trenują swoje umiejętności sprzedażowe. Z kolei my w zespole L&D chcemy lepiej poznać podstawowe modele biznesowe firmy oraz podstawy księgowości.“

Firma SAP zaś oferuje tzw. „experiential learning“, czyli uczenie poprzez doświadczenie.  W ramach którego pracownicy mają możliwość odbywać kilkumiesięczne staże w innym zespole wg. własnego uznania. W porozumieniu z menedżerem pracownik poświęca na staż część swojego czasu pracy – może to być od 10% do 100%. 

Crossskilling zasłużył na swoje miejsce w strategii kształcenia – chodzi o narzędzie, które poprawia współpracę pomiędzy zespołami oraz jakość procesów wewnętrznych. Jednocześnie poszerza horyzonty pracownikom i dostarcza im nowych bodźców. Dzięki temu crossskilling w połaczeniu z upskillingem (ew. z  reskillingem) może zwiększać motywację pracowników i zapobiegać ich ew. odejściu z pracy.